Τα προγράμματα αποταμίευσης απασχολούν το καταναλωτικό κοινό σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία χρόνια. Οι αναζητήσεις στο ίντερνετ με word key τη λέξη σύνταξη έχουν εκτιναχθεί, αλλά και οι ίδιοι διαμεσολαβητές συναντούν μπροστά τους καθημερινά πολύ κόσμο που αναζητά δειλά δειλά πληροφορίες για τον συγκεκριμένο κλάδο. Αυτό φυσικά φαντάζει απολύτως λογικό αφού οι περισσότεροι πολίτες πλέον είτε λίγο είτε πολύ γνωρίζουν πως η ανταποδοτικότητα των εισφορών τους είναι πολύ μειωμένη σε σχέση με το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν και συνειδητοποιούν πως οι συντάξεις που λαμβάνουν, ακόμα και σήμερα οι γονείς τους, μοιάζουν όνειρο θερινής νυκτός οπότε στρέφονται σε λύσεις συμπληρωματικού μελλοντικού εισοδήματος.
Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να αναδειχθεί συνολικά η αξία της οργανωμένης αποταμίευσης μέσω αυτών των προγραμμάτων, η οποία μπορεί να εξυπηρετήσει και άλλους σκοπούς πέραν της ενίσχυσης της σύνταξής μας είτε αυτό το έχουμε προγραμματίσει είτε όχι .Δηλαδή, μπορούν να καλύψουν προγραμματισμένα για παράδειγμα, τις σπουδές των παιδιών μας, αλλά μπορούν να καλύψουν και μία εκτός προγράμματος ανάγκη καθώς όπως θα δούμε σε παρακάτω παράγραφο , τα προγράμματα αυτά μας δίνουν δικαίωμα εξαγοράς ποσού πριν τη λήξη τους.
Οδηγούμαστε λοιπόν ξεκάθαρα στο συμπέρασμα πως η οργανωμένη αποταμίευση μέσω ασφαλιστικών προγραμμάτων ,σε οποιαδήποτε μορφή τους και αν τα επιλέξουμε είναι εξασφάλιση. Είναι περιουσιακό στοιχείο εφάμιλλο με ένα σπίτι η ένα ακριβό αυτοκίνητο και μας δίνεται η ευκαιρία να το αποκτήσουμε σταδιακά χωρίς να ματώσει ο οικογενειακός μας προγραμματισμός.
Γιατί να κάνω ένα αποταμιευτικό πρόγραμμα και να μην μαζέψω τα λεφτά σπίτι μου ή στην τράπεζα?
- Το ειδοποιητήριο που μας έρχεται, φυσιολογικά μας δημιουργεί ένα αίσθημα συνέπειας παραπάνω. Ακόμα και ο πιο συνεπής αποταμιευτής σε βάθος 15 ή και 20 ετών ,κάποια στιγμή θα ξεχνούσε η ηθελημένα δεν θα κατέθετε τα λεφτά που είχε προβλέψει την ώρα που είχε προβλέψει για λόγους καθημερινότητας. Ας πούμε λοιπόν, πως τα προγράμματα αυτά είναι ένας υποχρεωτικός κουμπαράς.
- Έχοντας μαζέψει ένα ποσό σε ένα αποταμιευτικό συνταξιοδοτικό-αποταμιευτικό πρόγραμμα, αυτόματα δημιουργείται ένα αίσθημα προστασίας του από εμάς τους ίδιους και έτσι αποφεύγουμε να το χαλάσουμε για λόγους καθημερινότητας όπως πολύ πιθανόν να κάναμε με μία τραπεζική αποταμίευση ή με χρήματα που μαζεύουμε στο σπίτι μας. Αυτό μας βοηθάει να τη συντηρήσουμε και να την μεγαλώσουμε ώστε να την καρπωθούμε όταν πρέπει.
- Μπαίνοντας στη διαδικασία δημιουργίας κεφαλαίου μέσω αποταμιευτικών προγραμμάτων δημιουργούμε κουλτούρα αποταμίευσης η οποία μας βοηθάει στη επίτευξη των στόχων μας και μας διατηρεί γαλήνιους και ασφαλείς για τα χρόνια που έρχονται. Και για αυτό βασικός παράγοντας των προγραμμάτων αυτών είναι η ηλικία έναρξης. Όσο νωρίτερα τόσο πιο εύκολο προγραμματισμό δημιουργούμε.
- Το ποσά υπεραπόδοσης που πολλές φορές δημιουργούνται σε αυτά τα προγράμματα δεν φορολογούνται με την παρούσα νομοθεσία σε αντίθεση με τα αντίστοιχα που δημιουργούνται σε προθεσμιακές καταθέσεις των τραπεζών.
- Τα επιτόκια των προγραμμάτων αυτών είναι μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα των τραπεζικών προιόντων και έχουν πολύ χαμηλό ελάχιστο ποσό εισόδου στο πρόγραμμα. Έτσι έχουμε την δυνατότητα να εισέλθουμε σε ένα τέτοιο αποταμιευτικό μηχανισμό ακόμα και με 40 ευρώ μηνιαίως σε αντίθεση με μια τραπεζική προθεσμιακή κατάθεση που ξεκινούν με ελάχιστο ποσό καταβολής τις 5000 ή και τις 10.000.
- Ένα συνταξιοδοτικό πρόγραμμα δεν μοιάζει με κανένα άλλο ασφαλιστικό πρόγραμμα. Εμείς επιλέγουμε το ποσό της σύνταξης μας ή το κεφάλαιο που θέλουμε να μαζέψουμε άρα κατά συνέπεια εμείς επιλέγουμε και το ασφάλιστρο. Είναι ένα προιόν απόλυτα προσαρμοσμένο πάνω μας.
- Τα συνταξιοδοτικά-αποταμιευτικά προγράμματα μπορούν να συνδυαστούν και με άλλες ασφαλιστικές καλύψεις δημιουργώντας έτσι μια σύνθετη προστασία. Για παράδειγμα θα μπορούσαμε να συνδυάσουμε την αποταμίευσή μας με την κάλυψη απαλλαγής πληρωμής ασφαλίστρων λόγω ανικανότητας ,που θα μας πλήρωνε το συμβόλαιο μας μέχρι την λήξη του σε περίπτωση που κάποιο περιστατικό μας καθιστούσε ολικά ανίκανους για εργασία, χωρίς εμείς να ξαναπληρώσουμε.
- Δυνατότητα επιλογής τρόπου καταβολής του ποσού που έχουμε αποταμιεύσει, είτε σε μηνιαίες δόσεις σαν σύνταξη για συγκεκριμένα χρόνια (ανάλογα με το πρόγραμμα), είτε σε εφάπαξ καταβολή στη λήξη.
- Δυνατότητα εξαγοράς ολικής ή μερικής πριν από την λήξη του προγράμματος(αν λήγει, εξαρτάται από το πρόγραμμα)
- Σε περίπτωση θανάτου του αποταμιευτή το ποσό που έχει συγκεντρώσει (ή τα ασφάλιστρα που έχει δώσει ανάλογα με το πρόγραμμα) δεν χάνονται και πηγαίνουν στους δικαιούχους, οπότε αποτελεί και ένα είδος εξασφάλισης των αγαπημένων μας προσώπων.
Ποια είναι τα είδη των συνταξιοδοτικών-αποταμιευτικών προγραμμάτων και ποια τα βασικά χαρακτηριστικά τους?
Το προγράμματα αυτά χωρίζονται σε βασικές κατηγορίες
- Εγγυημένου επιτοκίου η εγγυημένου κεφαλαίου
- Unit linked ή επενδυτικά
Εγγυημένου επιτοκίου ή εγγυημένου κεφαλαίου
Η συγκεκριμένη ομάδα προγραμμάτων απευθύνεται σε όσους δεν θέλουν να έχουν το παραμικρό ρίσκο. Αυτό συμβαίνει διότι ο αποταμιευτής γνωρίζει εξ αρχής με τι επιτόκιο θα τοκίζονται τα λεφτά του(τεχνικό επιτόκιο τοκίζει το μαθηματικό απόθεμα ενός συμβολαίου),όπως επίσης γνωρίζει το ποσό που θα λάβει στη λήξη καθώς και το ποσό που δικαιούται ανά χρόνο σε περίπτωση που επιθυμεί να κάνει εξαγορά πριν φτάσει στη λήξη. Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως λόγω των εγγυήσεων που προσφέρουν αλλά και για άλλους πιο τεχνικούς λόγους , έχουν υψηλά πέναλτυ εξαγοράς ειδικά τα πρώτα χρόνια, και έτσι μπορούμε να δούμε ότι σε πολλές περιπτώσεις ο αποταμιευτής ίσως να πρέπει να φτάσει ακόμα και στο 12ο έτος του συμβολαίου του για να μπορεί να εξαγοράσει ποσό ίσο με τα λεφτά που έχει δώσει και από εκεί και έπειτα αρχίζει να του αποδίδει υπεραποδόσεις. Γίνεται εύκολα κατανοητό λοιπόν, πως τα προιόντα εγγυημένου κεφαλαίου έχουν μακροπρόθεσμο χαρακτήρα και ενδείκνυνται για προγραμματισμό κυρίως 20 ετών και άνω. Ωστόσο φυσικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για 15ετή προγραμματισμό .Οι ασφαλιστικές εταιρίες τοποθετούν τα λεφτά αυτά σε μετοχές ,αμοιβαία, προθεσμιακές ,ακίνητα και άλλα προιόντα χρηματαγοράς και τα αποτυπώνουν στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις τους. Αν αυτό το κάνουν επιτυχημένα ή όχι δεν επηρεάζει ιδιαίτερα τον ασφαλισμένο ο οποίος εγγυημένα θα λάβει το πόσο που αναγράφεται στον πίνακα του συμβολαίου του. Αυτό φυσικά δεν ισχύει στις περιπτώσεις που το συμβόλαιο που έχουμε συνάψει μας κάνει συμμέτοχους, σε έναν βαθμό, σε τυχούσες υπεραποδόσεις που θα πετύχει η ασφαλιστική πέραν του εγγυημένου επιτοκίου που έχουμε εξασφαλίσει.
Unit linked
Σε αυτή την κατηγορία προιόντων συναντούμε συνήθως ανθρώπους που είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν ένα ποσοστό ρίσκου με απώτερο σκοπό να πετύχουν μεγαλύτερες αποδόσεις. Μέσω των προιόντων αυτών αποκτούμε πρόσβαση στην εγχώρια αλλά και σε διεθνείς χρηματαγορές. Τα χρήματα που τοποθετούμε αγοράζουν μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων και συνήθως παρατηρούνται αποδόσεις μεγαλύτερες από αυτές των εγγυημένων προγραμμάτων. Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί πως δεν υπάρχει εγγυημένο ποσό στη λήξη καθώς ούτε και εγγυημένο επιτόκιο και οι αποδόσεις του ενός έτους δεν λειτουργούν δεσμευτικά για τα επόμενα.
Ο υποψήφιος πελάτης ωστόσο είναι απαραίτητο να γνωρίζει και επί της ουσίας επιλέγει τον τύπο του αμοιβαίου που θα επενδύσει ανάλογα με το προφίλ του, δηλαδή αν θα είναι συντηρητικό(πιο χαμηλές αποδόσεις μεγαλύτερη ασφάλεια) ή πιο επιθετικό (μεγαλύτερες αποδόσεις μικρότερη ασφάλεια) και είναι ανά πάσα στιγμή είναι σε θέση να γνωρίζει τα χρήματα του εκείνη τη στιγμή πως είναι διαμοιρασμένα στην επένδυση αφού σε αυτή την περίπτωση τον επηρεάζει άμεσα σε αντίθεση με του εγγυημένου κεφαλαίου προιόντα .Είναι σημαντικό να σημειωθεί και οι δεσμεύσεις είναι λιγότερες αφού τα πέναλτι είναι συνήθως μικρότερα σε ποσοστό και σε διάρκεια και ισχύουν συνήθως για 5 με 6 χρόνια(ανάλογα με το συμβόλαιο).
Από εκεί και έπειτα ο πελάτης μπορεί να εκταμιεύσει το σύνολο του λογαριασμού στο οποίο είναι ενσωματωμένες και οι υπεραποδόσεις που έχει επιτύχει η ΑΕΔΑΚ (Ανώνυμη Εταιρία Διαχείρησης Αμοιβαίων Κεφαλαίων) μέσω της ασφαλιστικής εταιρίας για λογαριασμό του, οπότε μπορούμε να πούμε πως η επιλογή αυτή ενδείκνυται και για πιο βραχυπρόθεσμο σχεδιασμό αν και τα στατιστικά παγκοσμίως δείχνουν ξεκάθαρα πως όσο περισσότερα χρόνια αγοράζουμε μερίδια τόσο μικραίνουν οι πιθανότητες απωλειών.
Δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να προσδιορίσει με ασφάλεια ποια επιλογή είναι καλύτερη διότι αυτό έχει να κάνει με το προφίλ του καθενός και τις ανάγκες του και μόνο μέσα από μια μεστή διερεύνηση αναγκών θα μπορούσαμε να πούμε πως θα οδηγηθούμε στην σωστή επιλογή.
Το μόνο σίγουρο είναι πως η αποταμίευση μας κάνει πιο δυνατούς και ότι όσο νωρίτερα το αποφασίσουμε τόσο καλύτερο για εμάς(αποδεικνύεται με μαθηματικά). Σε αυτή την περίπτωση, ναι, ο χρόνος είναι χρήμα.
Ελευθέριος Μιχαλέλης
